Frezarki uniwersalne
Niezbędne, wszechstronne maszyny do frezowania metalu
Obróbka metalu frezarką uniwersalną
Frezarki uniwersalne do metalu obok tokarek uniwersalnych są najbardziej popularnymi wielofunkcyjnymi maszynami do obróbki metodą skrawania. Na rynku dostępnych jest dużo przeróżnych typów frezarek.
Uniwersalne zastosowanie tych urządzeń wynika ze sposobu ich pracy - dowolna forma obróbki następuje dzięki obrotowemu ruchowi zamocowanego we wrzecionie narzędzia i ruchowi posuwowemu elementu zamocowanego na przesuwnym stole. Zaletą tych urządzeń jest ich elastyczność, co oznacza możliwość pracy z każdym rodzajem narzędzi.
Budowa frezarki uniwersalnej
Frezarka uniwersalna składa się ze:
stołu roboczego
dwóch wrzecion
Wrzeciona frezujące oraz stół wykonują względem siebie odpowiednie ruchy. Konstrukcja maszyny może wykazywać pewne różnice w zależności od rozwiązań, jakie wybrał producent. Z reguły jednak stół porusza się w osiach X i Y, natomiast wrzeciona w osi Z. W zależności od możliwości maszyna może pracować w dwóch dodatkowych osiach. Zaawansowane urządzenia uniwersalne mają możliwość obrotu stołu lub prowadzenia głowicy wokół elementu obrabianego.
Frezarki uniwersalne mogą być sterowane manualnie, cyklicznie lub w pełni numerycznie. W zastosowaniach przemysłowych funkcjonują głównie frezarki CNC wykorzystywane nie tylko do produkcji seryjnej, ale obecnie nawet do produkcji jednostkowej. Na rynku wciąż jeszcze można kupić tradycyjne, obsługiwane ręcznie frezarki uniwersalne.
Inne rodzaje frezarek
Budowa uniwersalnej frezarki nie pozwala na wykonanie każdego zadania. Zwłaszcza w przypadku bardzo ciężkich elementów ruchomy stół uniemożliwiałby obróbkę, dlatego do ciężkich elementów przeznaczone są frezarki bramowe. Te wysoce wydajne maszyny posiadają wrzeciono, które prowadzone jest wokół obrabianego elementu. Inne frezarki do specjalnych zastosowań to na przykład frezarki łożowe czy frezarki konsolowe (wspornikowe).
Zastosowanie frezarek uniwersalnych
Frezarki uniwersalne są standardowym urządzeniem w swojej kategorii stosowanym głównie do produkcji jednostkowej. Sterowane numerycznie mogą wielokrotnie wykonywać zadaną pracę, jednak do wydajnej produkcji seryjnej zdecydowanie polecane są inne rodzaje frezarek. Frezarki uniwersalne są najczęściej stosowane do produkcji prototypów i małych serii. Znakomicie sprawdzają się w kształceniu zawodowym. Także warsztaty naprawcze chętnie korzystają z tego typu urządzeń.
Wyposażenie frezarki uniwersalnej
W celu zapobiegania nadmiernemu zużyciu urządzenia oraz zagwarantowania precyzji obróbki frezarka powinna być wyposażona w system chłodzenia. Aby chronić miejsce pracy przed zabrudzeniem należy zastosować obudowę urządzenia lub co najmniej ustawić ściankę ochronną. Praca na frezarce uniwersalnej wymaga dobrego oświetlenia. Usprawnia ją także użycie szybko działających uchwytów do prac związanych z częstą zmianą narzędzia.
Na co zwrócić uwagę, kupując frezarkę uniwersalną?
Frezarki uniwersalne znacznie różnią się gabarytami, precyzją i możliwościami obróbki. Uniwersalność tych urządzeń nie gwarantuje jednak, że każda frezarka uniwersalna wykona element w oczekiwanej jakości. Zanim wybierzemy odpowiednią, należy odpowiedzieć na następujące pytania:
Jaki materiał będzie poddawany obróbce?
Jak często odbywać się będzie produkcja seryjna?
Jakiej wielkości elementy będą poddawane obróbce?
Jak precyzyjnie ma być wykonany element?
Im twardszy materiał, im cięższy i większy element, im wyższa precyzja wykonania jest nam potrzebna, tym bardziej wydajnej frezarki potrzebujemy.
Do wykonania prototypu lub pojedynczego elementu wystarczające będą proste maszyny. Jednak w przypadku produkcji trwałych elementów z twardej stali, należy pomyśleć nad zakupem maszyny wysokiej jakości, która zagwarantuje otrzymanie rezultatu zgodnego z naszym oczekiwaniem.
Minimalne wymagania w stosunku do frezarki uniwersalnej są następujące:
urządzenie uznanej na rynku marki
uchwyt trzpienia/stożek SK 30 lub SK 40
obroty trzpienia co najmniej 50 obr./min do wykonywania otworów gwintowanych
3000 obr./min do konturowania
zakres roboczy minimalnie 250 x 700 mm²
Powyższe parametry w przypadku elementów lekkich z aluminium, miedzi czy brązu dadzą całkiem dobre efekty. Także elementy ze stali można wykonać dość solidnej jakości.
Przed zakupem należy upewnić się, jakim oprzyrządowaniem dysponuje dana maszyna (imadło maszynowe, uchwyty wiertarskie, tuleje zaciskowe, zestawy frezów itd.) oraz jakie urządzenia peryferyjne są dostępne. Może się bowiem okazać, że zakup samej frezarki będzie mniej kosztowny od kwoty, jaką musimy wydać na konieczne oprzyrządowanie.
Zakup używanej frezarki uniwersalnej
Przy zakupie używanej frezarki uniwersalnej obowiązkowo trzeba ją poddać wnikliwej inspekcji i przekonać się, że maszyna pracuje z właściwą precyzją.
Problemy z układem elektrycznym w używanych, ręcznie sterowanych frezarkach najczęściej dają się łatwo usunąć. O wiele ważniejsze jest, by wszystkie elementy robocze dały się uruchomić ręcznie w sposób płynny, bez żadnego wyczuwalnego oporu, który wskazywałby na zużyte łożyska.
Zarysowania i zadrapania powierzchni lakierniczych w starszych egzemplarzach są nie do uniknięcia. Starsza maszyna z lśniącą powierzchnią powinna wzbudzić czujność. Może to świadczyć o niedawnej renowacji, ale może też odwracać uwagę od rzeczywistych problemów w funkcjonowaniu.
Przed zakupem używanej maszyny najbardziej optymalnym rozwiązaniem byłoby uruchomienie jej, wykonanie zadanego elementu i pomiar mikrometrem. Mamy wtedy pewność co do jakości pracy urządzenia.
Producenci frezarek uniwersalnych
Uznani producenci frezarek uniwersalnych do metalu to DECKEL, MAHO, EMCO, GROB, KNUTH, KUNZMANN, MAKINO, RAMBAUDI, IXION, RECKERMANN.
W ostatnich latach na rynku pojawiły się bardzo tanie frezarki uniwersalne marki OPTIMUM. Cena frezarki uniwersalnej tej firmy wynosząca od 2500 euro za nowe urządzenie wydaje się nierealna. Jakość wykonania jest odpowiednia do ceny i maszyny te cechuje konieczność częstych napraw. Kolejni producenci niedrogich frezarek uniwersalnych to EPPLE i HOLZMANN.
Zdecydowanie wyższej klasy maszyny oferuje ELMAG. Trzeba za nie zapłacić około 12000 euro, jednak ich jakość zbliżona jest do urządzeń stosowanych w przemyśle.
Prawdziwie profesjonalną jakość prezentują maszyny za cenę o połowę lub nawet trzykrotnie wyższą w przypadku nowej maszyny. Dlatego zakup dobrej jakości używanej frezarki uniwersalnej uznanego producenta jest z reguły znakomitą alternatywą.
